Bilgisayarın İç Yapısı ve İşleyişinde OPR Biti [Bilgisayar Mimarisi - İşlem Kararı]

Buradaki yazımda T2 aşamasına kadar bir bilgisayarın iç yapısının işleyişini anlatmıştım. Şimdi ise, T2'den sonraki adımlardan birini işleyerek yolumuza devam edeceğiz.

Önceki yazı : Bilgisayar İç Yapısı ve İşleyişi [Bilgisayar Mimarisi]

T2 aşamasında IR denetim biriminde çözülüyordu. Denetim biriminden çıkan işlemlere göre, kullanıcının yaptığı işlemleri bilgisayar artık anlayabiliyor. Bilgisayarımızın arayüzünde yaptığımız bir çok işlem, bilgisayarda 3 temel kategoriye ayrılmıştır :

1) Bellek adreslemeli işlemler (Kopyalama, toplama vs.)
2) Register adreslemeli işlemler
3) Giriş / Çıkış adreslemeli işlemler (Klavyeden yazı yazma, bilgisayardaki bir metni yazıcı ile A4 kağıdına yazdırma, bilgisayar usb takıp yapılan işlemler vs.)

Yani aslında denetim birimi dediğimiz yerde bellekteki verinin, bu yukarıdaki 3 işlemden hangisi olduğuna karar veriliyor. Peki denetim birimi buna nasıl karar veriyor? Tabii ki de OPR biti ile. Peki OPR biti nedir?

OPR biti, işlem bitidir. Üstte sıraladığım 3 işlemden hangi işlemin yapılacağına karar veren bittir.
OPR biti sabit bir değere sahip değildir. Bu örneğimizde 3'tür. Çünkü, önceki konuda da bilgisayarımızın 16 bit olduğunu söylemiştik. 16 bit bilgisayarımızda 12 bir adres 3 bit OPR + 1 diğer bitti.

OPR biti işlem bitidir. Yukarıdaki 3 işlemden hangi işlemin yapılacağını bilgisayara söyleyen bittir.OPR biti 3 bit olduğu için 2 üzeri 3'ten 8 farklı kombinasyona sahip olabilir. Örneğin;
 
D0 işlemi için = 000
D1 işlemi için = 001
D2işlemi için = 010
D3 işlemi için = 011
D4 işlemi için = 100
D5 işlemi için =  101
D6 işlemi için = 110
D7 işlemi için =  111

8 farklı kombinasyon demek, bu bilgisayar 8 farklı işlem yapabiliyor anlamına gelmektedir. Mesela D0 işlemi toplama işlemi olsun. Ben bilgisayardaki hesap makinesinde 3+2 yaptığım zaman OPR biti 000 olacaktır. Bu sadece basit bir örnekti. Aslında bu 3 bitlik verilerin her biri bir işlemdir. Ben D0, D1, D2 ...vs. şeklinde adlandırdım sadece.

Buyruk registerindeki (IR) OPR bitini, D0 ile D6 arası olan tüm işlemlerden herhangi birine ait kodu içeriyorsa, bu işlemi bilgisayarımız Bellek Adreslemeli işlem olarak bilir. (D0 ve D6 da dahil) Yani, biz bilgisayarımızın arayüzünde bir işlem yapacağımız zaman, bu işlem bilgisayarın içinde D0 ve D6  aralığındaki işlemlerden herhangi birine denk geliyorsa, aslında yaptığımız işlem bellek adreslemeli  işlemdir. Eğer işlemimiz bellek adreslemeli bir işlem ise, bir sonraki aşamada bilgisayarımız, üstteki şekilde A harfi ile gösterdiğim tek bite bakacaktır.

A = 0 ise; doğrudan bir bellek adresleme işlemi yapılacaktır.
A = 1 ise; dolaylı bir bellek adresleme işlemi yapılacaktır.

Şayet.... OPR bitinin tüm bitleri 111 ise yani yapılan işlem D7 işlemi ise o halde, kullanıcının yapmak istediği işlem ya Register adreslemeli bir işlemdir yada giriş/çıkış adreslemeli bir işlemdir. Hangi işlem olduğuna ise yine A biti karar verecektir.

A = 0 ise; register adreslemeli işlemdir.
A = 1 ise; giriş/çıkış adreslemeli işlem olduğunu bilgisayar anlamaktadır ve işlemlerini de ona göre yapmaktadır.

Bir sonraki konuda bellek adreslemeli işlemlerin neler olduğuna ve nasıl yapıldıklarına bakacağız. Şimdilik anlatacaklarım bu kadar. Konu ile ilgili tüm aklınıza takılanlar aşağı kısam yorum olarak bırakabilirsiniz. Bilgisayar Mimarisi, Bilsayar Mühendisliği dersleri arasından anlaşılması güç ve dolayısıyla zor olan derslerden biridir. Umarım bu anlatımlarım, ihtiyacı olan arkadaşlara faydalı olur.

Bilgisayar Mimarisi Dersi Konu Anlatımlarının Tamamı İçin Buraya Tıklayınız!